Srpsko usmeno stvaralaštvo u interkulturnom kodu
Saradnici iz Instituta
- dr Smiljana Ðorđević Belić (rukovodilac projekta)
- dr Lidija (Bošković) Delić
- dr Branko Zlatković
- dr Danijela Petković
Spoljni saradnici
- dr Boško Suvajdžić
- dr Snežana Samardžija
- dr Valentina Pitulić
- dr Nemanja Radulović
Usmeno stvaralaštvo je izuzetno kompleksan segment istorije, običaja i života srpskog naroda, već i zbog toga što predstavlja ne samo najstariji vid iskazivanja njegovog pogleda na svet, nego je i aktivni element tradicijske ,,kulture”, složenog mehanizma ,,istorijskog pamćenja”, osobenih puteva izražavanja pesničkog jezika. U oformljenim usmenim rodovima i mnogobrojnim ,,jednostavnim oblicima” na različite načine se odražavaju i stilizuju slojevi tradicije, od paganskih i hristijanizovanih segmenata, preko etičkih normi, rituala i verovanja, do istorijskih okolnosti u kojima su usmeni stvaraoci sastavljali varijante u skladu sa zahtevima, očekivanjima i merilima kolektiva. Usaglašenost individualnog talenta i sveopštih načela bila je preduslov za vrednovanje, prihvatanje i prenošenje usmenih dela. Ti dinamični tokovi nisu ostajali izolovani od šireg društvenog, socijalnog i kulturnog konteksta. Raznovrsne veze uspostavljale su se već između samih usmenih rodova i vrsta, ali su se ostvarivali i u preplitanju folklora starosedelaca i došljaka ili susednih naroda, kao i na nivou prožimanja usmene i pisane reči, u svim epohama i stilskim formacijama. Od 19. veka, kada započinje sistematsko prikupljanje građe na srpskom i južnoslovenskom prostoru, pa do danas, sve intenzivnije se usmeno stvaralaštvo uključuje u raznovrsne naučne pristupe, bilo da se traga za starijim zapisima i dokazima o starini umotvorina, ili se primenjuju određene metode tumačenja, istražujući poreklo i osobenost oblika, rekonstruišu uslovi nastanka i trajanja usmenog ,,teksta”, njegova struktura i kompleks značenja, itd. Zbog svega toga istraživački zadaci na ovom projektu mogu se grupisati u nekoliko opštih oblasti, sa ciljem da se, tokom petogodišnjeg rada, iz godine u godinu, sistematski obuhvate: istorija narodne književnosti, istorija izučavanja, poetičke osobenosti i mesto usmenog stvaralaštva u nacionalnim, balkanskim i evropskim okvirima.
